15-03-2021
Het kan knap lastig zijn je in de emoties van een ander te verplaatsen. Vooral als een ander met emoties komt die je totaal vreemd zijn. Ik hoorde bijvoorbeeld weleens een verhaal van iemand die was opgenomen in een psychotherapeutisch centrum. Bij groepssessies werd dan gesproken over de angsten en frustraties waaraan de groepsleden leden. Deze vrouw had veel moeilijke dingen meegemaakt in haar leven waaronder langdurig seksueel misbruik. Ze zei: Die mensen kwamen met dingen waarvan ik dacht: Heb je daar nu zoveel last van?
Ze zei: Ik heb dus echt moeten leren dat dit voor iedereen verschillend ligt. De een raakt totaal van de kook als zijn huis een keer onder water loopt en de ander komt terug uit een concentratiekamp en is in staat een redelijk gelukkig leven op te bouwen.
Zo is het ook. Hoe onze emoties opgewekt worden hangt van heel veel factoren af. Maar het is wel een feit dat angst en frustratie bij ieder van ons dezelfde weg gaat. De emotie angst ontstaat in onze amandelkern en brengt razendsnel een heel circuit aan lichamelijke reacties teweeg. De fight- en flight reactie. Alsof we door een grote hond achterna worden gezeten. Bijvoorbeeld hartkloppingen en zweten. En we hebben daar niet op een directe manier controle op, zoals bijvoorbeeld op de spanning in de spieren. Als we als klein kind veel liefde en veiligheid hebben ervaren hebben we wel een tegenwicht geleerd. Een docent noemde dit : de vreugdeberg. Hoe hoger de berg hoe meer mogelijkheden om de angst te bestrijden. Dan zijn we namelijk in staat om de boel nog eens rustig te bezien. En onszelf te sussen en kalmeren.
Als ik bijvoorbeeld zelf een presentatie moet houden, word ik nog steeds behoorlijk zenuwachtig. Ik ben bang dat ik afga. Dat ik een rare indruk maak, dat ik uitgelachen wordt. Dan kan ik me zelf toespreken. Nou en? Je ziet die mensen nooit meer terug. Je doet het met de beste bedoelingen. Je zegt misschien dingen die nieuw zijn maar wel nuttig en wetenschappelijk onderbouwd.
Dat helpt wel. Maar het overkomt me ook nog regelmatig dat ik ineens een knoop in mijn maag heb en denk: He wat heb ik nu weer? Als ik dan ga nadenken wordt me wel weer duidelijk wat er met mijn lijf aan de hand is maar het kan even duren. Bijvoorbeeld de tandarts. Was nooit een probleem. Maar de laatste keer werd mijn achterste kies heel gevoelig door het verwijderen van tandsteen. Met mijn verstand was ik dus niet bang voor de tandarts maar met mijn lijf sinds de laatste keer weer wel. Dan is het dus de kunst om je eigen gevoel serieus te nemen zodat je ook jezelf kunt kalmeren.
Het punt is echter dat er mensen zijn die zo onveilig zijn bijvoorbeeld door weinig liefde of veiligheid in hun jeugd dat ze voortdurend heen en weer zwabberen tussen allerlei frustraties en angsten en het bijna niet geregeld krijgen om zichzelf te kalmeren.
Gelukkig weten we tegenwoordig dat met liefde en aandacht in het heden er toch nog veel veiligheid en zelfvertrouwen opgebouwd kan worden.